Αναπτυξιακά ορόσημα για τις δεξιότητες προγραφής και γραφής

Σήμερα θα μιλήσουμε για τα αναπτυξιακά ορόσημα που κατακτά ένα παιδί μέχρι να επιτύχει μια ώριμη και ολοκληρωμένη γραφοκινητική διαδικασία.

Στο παρελθόν είχαμε μιλήσει για το Τι πρέπει να έχει κατακτήσει ένα παιδί πριν το γράψιμο. Σημαντικές δεξιότητες για να λειτουργεί αποτελεσματικά στη γραφοκινητική διαδικασία.  

Πότε, όμως, κάνει τι...?

 Προγραφικές δεξιότητες

10-12 μηνών: Μουντζουρογράφημα σε χαρτί. Τα παιδιά δοκιμάζουν τη χρήση των μολυβιών/μαρκαδόρων και μουντζουρώνουν διάφορες επιφάνειες.

2 ετών: Μίμηση γραμμών. Τα παιδιά είναι σε θέση να μιμηθούν οριζόντιες, κάθετες και κυκλικές γραμμές.

3 ετών: Αντιγραφή γραμμών. Τα παιδιά είναι σε θέση να αντιγράψουν οριζόντια και κάθετη γραμμή, καθώς και το σχήμα του κύκλου.

4-5 ετών: Αντιγραφή σχημάτων και φορμάρισμα γραμμάτων. Τα παιδιά είναι σε θέση να αντιγράψουν ένα σταυρό, μια δεξιά πλάγια γραμμή, ένα τετράγωνο, μια αριστερή διαγώνια γραμμή, ένα Χ, κάποια γράμματα/αριθμούς, και ίσως είναι έτοιμα να γράψουν το όνομά τους.

5-6 ετών: Σχήματα και γράμματα. Τα παιδιά αντιγράφουν ένα τρίγωνο, γράφουν το όνομά τους και αντιγράφουν περισσότερα κεφαλαία και πεζά γράμματα.

Γραφοκινητικές δεξιότητες στο σχολείο

Στην ηλικία των 6 ετών μπορούν, πλέον, να γράψουν το όνομά τους και τα γράμματα της αλφαβήτου. Παρακολουθώντας την πρώτη τάξη του Δημοτικού μπορούν να διακρίνουν και να αναπαράγουν τα κεφαλαία και πεζά γράμματα, να γράφουν και να αντιγράφουν μικρές λεξούλες. Επιπλέον, έχουν αρχίσει να μετατρέπουν κάποια κεφαλαία γράμματα σε πεζά και αντίστροφα.

Στην ηλικία των 7ετών φορμάρμουν ικανοποιητικά τα γράμματά τους και μπορούν να γράψουν ολοκληρωμένες προτάσεις. Χρησιμοποιούν τα σημεία στίξης και αντιγράφουν επαρκώς από χαρτί σε χαρτί και από τον πίνακα στο χαρτί τους. Επίσης, μπορούν να διακρίνουν τα γράμματα και αριθμούς που μοιάζουν μεταξύ τους (π.χ. ε με 3).


Θα σας υπενθυμίσω, μιας και είναι σημαντικό, πως κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό. Στην περίπτωση που δεν συνυπάρχουν άλλες δυσκολίες ΜΗΝ πιέζετε τα παιδιά να γράψουν όταν δεν είναι έτοιμα για αυτό. Δώστε τους την ευκαιρία να εισέλθουν ομαλά σε αυτή τη διαδικασία για να μπορέσουν αργότερα να ευχαριστιούνται τη δράση στον συγκεκριμένο τομέα. Αφήστε τα παιδιά να εξερευνήσουν τον κόσμο με το δικό τους μοναδικό τρόπο...  

Παίζοντας, ζωγραφίζοντας, γράφοντας, μαθαίνοντας...

Αν παρατηρήσετε εσείς ή/και οι νηπιαγωγοί/δάσκαλοι του παιδιού πως δεν εξελίσσεται με βάση το αναμενόμενο απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για αξιολόγηση. Όσο νωρίτερα αρχίσει μια παρέμβαση, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι!

Όλγα Καμπιώτη, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια

Παιδί και Εργοθεραπεία

Παιχνίδι λεπτής κινητικότητας : Οι ακτίνες του ήλιου

Ένα εύκολο παιχνίδι λεπτής κινητικότητας που μπορούμε να φτιάξουμε εύκολα 

στο σχολείο ή στο σπίτι .

Με ένα χάρτινο πιάτο  και ξύλινα μανταλάκια που βάφουμε κίτρινα τα παιδιά προσπαθούν να τοποθετήσουν περιμετρικά " τις ακτίνες γύρω από τον ήλιο " .

Αρχικά βλέπουμε να τα τοποθετούν κοντά το ένα στο άλλο αλλά αργότερα μέσα στην χρονιά αλλά και σε μεγαλύτερη ηλικία θα μπορούν πλέον  να τα τοποθετήσουν αραιά το ένα με το άλλο τα μανταλάκια <<ακτίνες του ήλιου>>.  

Έτσι, ανάλογα με την ηλικία , διαμορφώνεται ο στόχος ή οι στόχοι του συγκεκριμένου παιχνιδιού. 

Στολιδάκι : " Η φάτνη του Χριστού "

Kεραμικά στολιδάκια

Για την δημιουργία των κεραμικών αυτών στολιδιών  την θέση του κουπ-πατ  πήρε ένα πλαστικό καπάκι για καφέ , το οποίο έκοψα περιμετρικά ώστε να αποκτήσει μικρότερο μέγεθος. 

Αρχικά  κάθε παιδί έκοψε  με την βοήθεια του καλουπιού ένα στρογγυλό σχήμα με  πηλό που στεγνώνει μόνος του.

Την επόμενη μέρα κι αφού είχε στεγνώσει ο πηλός , με χρώματα που επέλεξαν ανάμεσα στο κόκκινο, πορτοκαλί και πράσινο έβαψαν με την βοήθεια μικρού σφουγγαριού το πήλινο στολιδάκι τους.

Νωρίτερα , κόλλησα αυτοκόλλητα αστεράκια και δεντράκια από χαρτοταινία  σε διάφορους σχηματισμούς πάνω στο στολίδι και μετά το βάψιμο  εμφανίστηκε στα μάτια των παιδιών <<κάτι μαγικό>> , όπως χαρακτηριστικά τους έλεγα κάθε φορά που αφαιρούσα τα αυτοκόλλητα στοιχεία .

Τα αυτοκόλλητα όπως καταλαβαίνετε λειτούργησαν ως  στένσιλ στην πήλινη επιφάνεια και έτσι  στα χρωματιστά στολιδάκια των παιδιών διακρίνουμε πλέον  και λευκά σαν το χιόνι δεντράκια και αστεράκια, όπως μπορείτε να δείτε και στις παρακάτω φωτογραφίες :

Θηκούλες κεριών στα χρώματα των χριστουγέννων

Mαγνητάκι - χριστουγεννιάτικο δέντρο

Τις προάλλες τα παιδιά δημιούργησαν μαγνήτες για το ψυγείο που πήραν στο σπίτι τους, με θέμα το  χριστουγεννιάτικο δέντρο που είναι και επίκαιρο.

Αρχικά λοιπόν  με ένα σφουγγαράκι έβαψαν ένα δεντράκι σε πράσινο χρώμα.

Στην συνέχεια κόλλησαν μεταλλιζέ χαρτάκια για στολίδια , πρόσθεσαν στο κάτω και πίσω μέρος έναν κορμό από ένα μικρό κομμάτι  γλωσσοπίεστρο σε φυσικό χρώμα 

Ένα μαγνητάκι  από αυτούς τους διαφημιστικούς που κυκλοφορούν στην αγορά και συχνά μας λύνουν τα χέρια. και στο τέλος στην κορυφή του δέντρου ένα κίτρινο αστεράκι.

Παραμύθι : " Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι "

Ήταν κάποτε ένας ποντικούλης, που τον λέγανε Τρωκτικούλη. Ο Τρωκτικούλης ο ποντικούλης, κάθε φορά που έβλεπε τα αστεράκια στον ουρανό, ήθελε να τα αγγίξει.

- Παππού, έλεγε στον παππού του, σήκωσέ με σε παρακαλώ στα χέρια σου για να αγγίξω ένα αστεράκι.
- Δεν γίνεται αυτό που ζητάς εγγονάκι μου, απαντούσε ο παππούς του. Τα αστεράκια είναι πάρα πολύ ψηλά. Δεν είναι καθόλου εύκολο να τα αγγίξει κανείς.
- Μα, γιατί είναι τόσο ψηλά, παππού;
- Είναι τόσο ψηλά, για να μην τα αγγίζουνε τα ποντικάκια και λερώνεται η ασημόσκονή τους.
- Εγώ όμως παππού, μια μέρα -να το δεις- θα αγγίξω ένα αστεράκι. Αλλά προτού το αγγίξω, θα πλύνω καλά καλά τα χεράκια μου για να μην λερώσω την ασημόσκονή του.
Και τι δεν έκανε ο Τρωκτικούλης για να αγγίξει ένα αστεράκι. Έπαιρνε φόρα και πηδούσε με όλη του την δύναμη, όσο πιο ψηλά μπορούσε. Σκαρφάλωνε σε σκουπόξυλα. Σκαρφάλωνε σε τηλεγραφόξυλα. Σκαρφάλωνε σε κεραίες τηλεόρασης. Σκαρφάλωνε σε καμπαναριά. Τίποτα όμως. Όσο και να προσπαθούσε, δεν κατάφερνε να αγγίξει ένα αστεράκι.
- Ίσως είχε δίκιο ο παππούλης, σκεφτόταν. Ίσως να μην αγγίξω ποτέ στη ζωή μου αστεράκι. Αλλά πάλι, το θέλω τόσο πολύ, που -ποιος ξέρει- ίσως κάποια μέρα να τα καταφέρω.
Έτσι περνούσαν οι μέρες και οι μήνες, ώσπου ένα χριστουγεννιάτικο βράδυ βγήκε ο Τρωκτικούλης από την ποντικότρυπά του και τι να δει; Ένα στολισμένο έλατο στην μέση του σαλονιού και στην κορφή του ελάτου ένα ασημένιο αστεράκι.
Ο Τρωκτικούλης έτριψε τα μάτια του σαστισμένος, έκανε πέντε τούμπες από τη χαρά του, έκανε μπροστά, έκανε πίσω και έτρεξε στην ποντικοφωλιά του.
- Παππού! παππού! Έλα να δεις! Ένα δέντρο φύτρωσε στη μέση του σαλονιού και στην κορυφή του έχει ένα αστεράκι.
- Είσαι σίγουρος, εγγονάκι μου;
- Άμα σου λέω, παππού! Θα το αγγίξω. Δεν μου ξεφεύγει! Θα το αγγίξω.
Έτσι λοιπόν ο Τρωκτικούλης έπλυνε τα χέρια του και για καλό και για κακό σαπούνισε τα ποδαράκια του και τα μουστάκια του και την ουρίτσα του και άρχισε να σκαρφαλώνει στο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε...
Εκεί που σκαρφάλωνε, συνάντησε ένα ξύλινο στρατιωτάκι. Φορούσε φανταχτερή στολή και στη μέση του είχε ζωσμένο ένα σπαθί.
- Γεια σου ποντικάκι, του είπε το στρατιωτάκι. Για πού το 'βαλες;
- Πάω να αγγίξω ένα αστεράκι!
- Αστεράκι; Τι νόημα έχει να αγγίξεις ένα αστεράκι; είπε το στρατιωτάκι. Έχω να σου προτείνω κάτι πολύ καλύτερο.
- Δηλαδή;
- Να γίνεις και συ στρατιώτης. Βλέπεις εκείνο εκεί το κουτί στη βάση του δέντρου; Εκεί μέσα βρίσκονται άλλα δώδεκα στρατιωτάκια. Θα κάνουμε ένα στρατό και θα κατακτήσουμε όλο το σπίτι, θα κυριεύσουμε το μπάνιο. Θα λεηλατήσουμε την κουζίνα και ποιος ξέρει; Μπορεί να βρούμε κανέναν άλλο στρατό και να τον κατατροπώσουμε. Μετά θα κατακτήσουμε και τον υπόλοιπο κόσμο. Θα είσαι ένας δοξασμένος στρατιώτης ποντικός και όλοι θα σε τρέμουνε.
- Δεν θέλω να είμαι ένας δοξασμένος στρατιώτης ποντικός και όλοι να με τρέμουνε.
- Τι θέλεις;
- Να αγγίξω ένα αστεράκι.
Έτσι ο Τρωκτικούλης συνέχισε να σκαρφαλώνει.
Σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε...
Κι εκεί που σκαρφάλωνε, συνάντησε μια κουκλίτσα. Ήταν η πιο όμορφη κουκλίτσα που είχε δει ποτέ του. Είχε ολόξανθα μαλλιά και γαλάζια φουστίτσα.
- Γεια σου ποντικάκι, του είπε η κουκλίτσα. Για πού το 'βαλες;
- Πάω να αγγίξω ένα αστεράκι.
- Και τι θα καταλάβεις αν αγγίξεις ένα αστεράκι; είπε η κουκλίτσα. Ενώ, αν αγγίξεις εμένα, αν με αγκαλιάσεις, αν με φιλήσεις, αν με αγαπήσεις -ποιος ξέρει- μπορεί να σε αγαπήσω κι εγώ. Βλέπεις εκείνο εκεί το κουτί με το ροζ περιτύλιγμα και τη βυσσινιά κορδέλα στη βάση του δέντρου; Ε, λοιπόν, εκεί μέσα βρίσκεται ένα πανέμορφο κουκλόσπιτο, με λουλουδένια ταπετσαρία στη κρεβατοκάμαρα και μικρούλικα σερβίτσια στην τραπεζαρία. Θα ζήσουμε εκεί για πάντα ευτυχισμένοι και θα σου τηγανίζω κάθε μέρα τυροπιτάκια και την Κυριακή θα πηγαίνουμε στο κουκλοθέατρο.
- Δεν θέλω να ζήσουμε εκεί για πάντα ευτυχισμένοι, ούτε να μου τηγανίζεις κάθε μέρα τυροπιτάκια, ούτε την Κυριακή να πηγαίνουμε στο κουκλοθέατρο.
- Τι θέλεις;
- Να αγγίξω ένα αστεράκι.
- Καλά. Κάνε του κεφαλιού σου, να δούμε τι θα καταλάβεις, είπε η κουκλίτσα.
Έτσι το ποντικάκι συνέχισε να σκαρφαλώνει.
Σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε και εκεί που σκαρφάλωνε συνάντησε ένα ναυτάκι.
- Γεια σου ποντικάκι, του είπε το ναυτάκι. Για πού το 'βαλες;
- Πάω να αγγίξω ένα αστεράκι.
- Αστεράκι; Ποιος ο λόγος να αγγίξεις ένα αστεράκι; Γιατί να χάνεις τον πολύτιμο χρόνο σου με αστεράκια; είπε το ναυτάκι.
- Έχω να σου προτείνω κάτι πολύ, πολύ, πολύ, μα πάρα πολύ καλύτερο.
- Τι;
- Βλέπεις εκείνο εκεί το κουτί με το θαλασσί περιτύλιγμα και την μπλε κορδέλα στη βάση του δέντρου; Ε, λοιπόν, εκεί μέσα βρίσκεται μια μπουκάλα που έχει μέσα ένα καραβάκι. Θα σπάσουμε την μπουκάλα, θα κλέψουμε το καραβάκι θα πάμε στο πιο κοντινό ρυάκι και θα σαλπάρουμε. Έχω εδώ στην τσέπη ένα χάρτη θησαυρών. Θα βγούμε στον ωκεανό και θα βρούμε τον θησαυρό. Εκατό ροζ ρουμπίνια, μεγάλα σαν καρύδια και χίλια πράσινα σμαράγδια, μεγάλα σαν αμύγδαλα. Θα είσαι ο πιο εύπορος ποντικός του κόσμου, όλοι θα σου κάνουν υποκλίσεις και θα ζεις σε ένα τυριόροφο σπίτι.
- Δεν θέλω να είμαι ο πιο εύπορος ποντικός του κόσμου, ούτε όλοι να μου κάνουν υποκλίσεις, ούτε να ζω σε ένα τυριόροφο σπίτι, είπε το ποντικάκι.
- Τι θέλεις;
- Να αγγίξω ένα αστεράκι! Πώς το λένε, ρε παιδιά; Θέλω να αγγίξω ένα αστεράκι. Ένα αστεράκι. Δεν θέλω ούτε να γίνω δοξασμένος στρατιώτης ποντικός, ούτε να μου τηγανίζουν τυροπιτάκια, ούτε να μου κάνουν υποκλίσεις. Ένα αστεράκι θέλω ν' αγγίξω κι εγώ. Πώς το λένε; Ένα αστεράκι.
- Καλά ντε, μην φωνάζεις. Εσύ θα το μετανιώσεις..., είπε το ναυτάκι.
Έτσι το ποντικάκι συνέχισε ν' ανεβαίνει, να ανεβαίνει να ανεβαίνει, ώσπου έφτασε στην κορυφή του ελάτου.
Εκεί αντίκρυσε το πιο όμορφο αστεράκι που είχε δει ποτέ του. Φεγγοβολούσε και το έλουζε σε μια μαλαματένια λάμψη. Το ποντικάκι άπλωσε δειλά-δειλά το χεράκι του που το είχε πλύνει οχτώ φορές και τ' άγγιξε. Το αστεράκι λες και ανάσανε. Έγινε ακόμα πιο ασημένιο, πιο ζεστό, πιο λαμπερό. Λες και το αγκάλιασε η φεγγοβολιά του, λες και το χάιδεψαν απαλά οι φωτεινές αχτίνες του με την πιο γλυκιά θαλπωρή που μπορούσε ποτέ να φανταστεί. Το ποντικάκι αισθάνθηκε τόσο, μα τόσο ευτυχισμένο. Τα μουστάκια του έτρεμαν. Τα ποδαράκια του έτρεμαν. Η ουρίτσα του έτρεμε. Έτρεμε ολόκληρο από τη χαρά του. Έτρεμε τόσο πολύ, που έχασε την ισορροπία του, έπεσε από το δέντρο και βρέθηκε ανάσκελα στο παχύ χαλί.
Μόλις σηκώθηκε, έτρεξε αμέσως στην ποντικότρυπα για να πει τα νέα στον παππού του.
- Παππού... παππού... Το άγγιξα.
- Ποιο άγγιξες, εγγονάκι μου;
- Το αστεράκι! Το άγγιξα το αστεράκι!
- Μπράβο εγγονάκι μου, καμάρωσε ο παππούς. Είσαι το πρώτο ποντικάκι στην οικογένειά μας που αγγίζει αστεράκι. Θα 'χουμε να το λέμε...
Μετά το ποντικάκι βγήκε από την ποντικότρυπα και έτρεξε γρήγορα-γρήγορα να δει πάλι το αστεράκι που είχε αγγίξει.
Αλλά, στο μεταξύ, είχε γίνει μια βλάβη του ηλεκτρικού και το αστεράκι είχε σβήσει.
- Φαίνεται ότι θα γύρισε πάλι ξανά στον ουρανό, σκέφτηκε το ποντικάκι. Φόρεσε το παλτουδάκι του, βγήκε στον κήπο και σήκωσε τα μάτια του ψηλά.
Χιλιάδες, μυριάδες αστέρια στραφτάλιζαν στο απέραντο στερέωμα...
Το ποντικάκι τα αγκάλιασε όλα με το βλέμμα του.
- Ποιο άραγε να είναι αυτό που άγγιξα; αναρωτήθηκε.
Τώρα όμως που είχε αγγίξει ένα αστεράκι, ένιωθε μια μεγάλη αυτοπεποίθηση.
- Υπάρχουν χιλιάδες ακόμα αστεράκια για να αγγίξω, σκέφτηκε. Αλλά αφού τα κατάφερα μια φορά, σίγουρα θα τα ξανακαταφέρω... Θα τ' αγγίξω όλα...
Κι εκεί, ανάμεσα στα χιλιάδες αστέρια, ένα μικρό αστεράκι τρεμόσβηνε λες και του 'κλεινε το μάτι, λες και του έλεγε.
- Ναι, μικρό μου ποντικάκι... Κάποια μέρα, θα τ' αγγίξεις όλα...

Προσχολική Αγωγή